Czyszczenie włókien metalowych

Czyszczenie włókien metalowych. Brak dotąd zadowalających środków czyszczących, które równocześnie nie niszczyłyby utlenionych włókien metalowych. Przy czyszczeniu włókien metalowych, zarówno haftowanych, jak i tkanych (splatanych), należy zachować szczególną ostrożność. Nim zanurzy się dany przedmiot, należy sprawdzić jego odporność na wodę, gdyż czasami materiał rzeczywiście zyskuje na czystości, ale włókna srebrne od razu po myciu ciemnieją. Nieutlenione włókna metalowe dają się przeważnie dobrze oczyścić tamponem waty nasączonym wodą mydlaną lub alkoholem. Złote hafty można czyścić tamponami z 10-proc. roztworem etanolu. Dobrym środkiem do czyszczenia włókien srebrnych jest tiomocznik w roztworze kwasu solnego, którego pH wynosi 1 i tym samym jest nieszkodliwy dla wszystkich rodzajów włókien metalowych. Działanie tiomocznika jest dwojakie: kompleksuje siarczek i tlenek srebra, rozpuszcza czarny nalot (a więc czyści) oraz podwyższa nadnapięcie wydzielania wodoru i w ten sposób zapobiega roztwarzaniu przez HCl metali mniej szlachetnych niż srebro.

Do czyszczenia pozłacanych i posrebrzanych nici miedzianych lub mosiężnych ze startą względnie utlenioną powierzchnią konserwatorzy używają często wody amoniakalnej. Jednak przy włóknach metalowych z rdzeniem jedwabnym nie powinno się jej stosować. Dobre wyniki daje czyszczenie srebrnych naszywek i frędzli 3-proc. roztworem amoniaku spłukiwanym wodą destylowaną. Jeśli stan zachowania obiektów na to pozwala, próbuje się je czyścić metanolem lub heksanem, czasami czterochloroetylenem (perchloroetylenem) za pomocą pędzla. Należy zachować odpowiednie środki ostrożności, gdyż pary są bardzo szkodliwe dla zdrowia. Czasami czyści się włókna metalowe roztworem 5—10-proc. kwasu etylenodwuaminoczterooctowego, np. Komplexonu II (Nagy K., 1972). Tkaniny zabarwione przez sole metali (produkty korozji włókien metalowych) udaje się czasami usunąć wspomnianym wyżej czynnikiem kompleksotwórczym (Komplexone, Titripelx). Komplexon III usuwa związki metaliczne na tkaninach przy równoczesnym czyszczeniu i bieleniu. Kąpiel przeprowadza się przez kilka godzin w 10-proc. roztworze. Wynik czyszczenia przyspiesza podgrzanie roztworu. W końcowym etapie kąpieli należy obiekt dobrze spłukiwać wodą destylowaną. Odradza się natomiast czyszczenie utlenionych włókien metalowych mechanicznie przy użyciu pędzla z włókien szklanych, który jednak uszkadza zarówno rdzeń nici jak i włókna metalowe oraz może zdrapać pozłotę.