Szkodniki biologiczne

Szkodniki biologiczne. Poważną grupę szkodników tkanin stanowią owady, które odżywiają się materiałem, wygryzając podłużne dziury lub nadgryzając jego brzegi Do ich rozwoju najdogodniejsza jest wysoka wilgotność powietrza (60—70%) i temperatura 20—30″C.

Spośród owadów wywołujących duże szkody w zabytkowych tkaninach wymienić należy rodzinę molowców (Tineidae) należącą do motyli (Lapidoptera), liczącą w Polsce około 40 gatunków, wśród których szczególną szkodliwością i częstym występowaniem wyróżnia się mól odzieżowy (Tieola biselliella Humm.), futrzany (Tinea pellionella L.) i tapetowy (Trichophage tapetzella). W dalszej kolejności wymienić należy rodzinę skórnikowców (Dermestidae), należącą do chrząszczy (Coleoptera), skupiającą wiele gatunków chrząszczy szkodników tkanin, futer i skóry, wśród których najpospolitszy to skórnik słoniniec (Dermestes lardarius L.), oraz rodzinę pustoszowatych (Ptinidae), m.in. z pustoszem wypuklakiem i pustoszem garbnikiem. Wspomnieć też należy o rodzinie rybikowatych (Lepismatidae) należących do szczeciogonów (Thysanura), m.in. rybika cukrowego.

Tkaniny są niszczone także przez grzyby i bakterie. Owady atakują prawie wyłącznie wielkocząsteczkowe proteiny (białka), występujące we włóknach pochodzenia zwierzęcego, takich jak wełna i jedwab naturalny. Natomiast grzyby i bakterie rozkładają przede wszystkim włókna pochodzenia roślinnego, zawierające celulozę — bawełnę, len, konopie i jutę.

Tkaniny pochodzenia roślinnego (celulozowe) ulegają zniszczeniu przez działanie mikroorganizmów w wyniku rozkładu błonnika. Obecność grzybów ujawnia się pojawieniem barwnych plam. Grzyby rozkładające ligninę należą np. do klasy Basidiomycetes. Obok nich rozwija się mikroflora wykorzystująca jako źródło pożywienia apreturę, barwniki oraz różnego rodzaju zanieczyszczenia występujące w tkaninach.

Na tkaninach pochodzenia zwierzęcego, których głównym składnikiem jest keratyna (białko z grupy skleroprotein), żerują głównie bakterie, rzadziej grzyby. Jedwab naturalny, którego podstawowym składnikiem jest fibroina (substancja białkowa nie zawierająca siarki), przeważnie nie jest atakowany przez grzyby. Natomiast, wbrew wcześniejszym przekonaniom, włókna sztuczne (nylon, terylen itd.) są atakowane przez grzyby.