Zabiegi profilaktyczne

Właściwe działanie tych zabiegów polega przede wszystkim na powstrzymaniu w zabytkowych tkaninach zmian chemicznych i uszkodzeń mechanicznych.

Zanieczyszczenia powietrza. Redukcja zanieczyszczeń powietrza możliwa jest dzięki urządzeniom klimatyzacyjnym i filtracyjnym. Jednak wysokie koszty związane ze stosowaniem tych urządzeń sprawiają, że nie są one zbyt popularne. Tak więc przeważnie wystarczyć musi dobra izolacja okien, regularne odkurzanie i utrzymywanie czystości. Najczęściej właściwe przechowywanie tkanin w otoczeniu wentylowanym, zabezpieczonym przed kurzem, nadmierną wilgocią i temperaturą osiąga się przez umieszczenie ich w witrynach, gablotach, ewentualnie szafach. Praktyka wykazuje, że wymaganą dla tkanin wyrównaną (tzn. bez większych wahań) wilgotność względną powietrza łatwiej uzyskać w szafach i gablotach drewnianych, gdzie drewno w tym wypadku przejmuje na siebie rolę czynnika buforowego. Przy niedostatecznej cyrkulacji powietrza wokół tkanin powstaje „duszna atmosfera”. Przewietrzanie tkanin stanowi również skuteczną ochronę, np. przed molami. W witrynach i szafach są czasami instalowane filtry powietrza, ale wówczas eksponaty nie mogą być umieszczane blisko filtrów, gdyż zjawisko ssania, jakie ma miejsce w ich pobliżu, powoduje osadzanie się brudu.

Duży wpływ na niszczenie tkanin mają: temperatura, wilgotność względna powietrza i światło.

Temperatura pomieszczeń, w których znajdują się zabytkowe tkaniny powinna wynosić między 10° a 20°C. Wraz z rosnącą temperaturą następuje przyśpieszenie procesów starzenia i osłabianie włókien. Pamiętać należy też o tym, że zmiany temperatury prowadzą do zmian względnej wilgotności powietrza.

Wilgotność względna powietrza, w której mogą znajdować się tkaniny zabytkowe mieści się w granicach 45—65%, z tym że najdogodniejsza według doświadczeń Fluryego-Lemberga (badania z 1988 r.) wynosi 55%.

Światło. Włókna i barwniki tkanin należą do materiałów bardzo wrażliwych na działanie światła. Duże znaczenie ma tu rodzaj światła, jego intensywność i czas działania Dotyczy to nie tylko wyjątkowo szkodliwego światła słonecznego, ale również lamp jarzenionych i wolframowych. Wiadomo, ze wprowadzenie w muzeach oświetlenia fluorescencyjnego przyśpieszyło procesy niszczenia tkanin
Przy eksponowaniu tkanin obowiązują te same zasady ochrony przed światłem jak przy grafice Przede wszystkim powinno nastąpić ograniczenie ilości źródeł światła natężenia i czasu oświetlenia do niezbędnego minimum. Natężenie 50 luksów jest maksymalną wartością, na którą zgadzają się konserwatorzy przy ekspozycji przedmiotów wrażliwych na światło Należy także zredukować udział szkodliwych promieni ultrafioletowych (wywołujących reakcje fotochemiczne i generujące wolne rodniki) i podczerwonych (m.in. atakujących strukturę III -rzędową) poprzez wprowadzenie różnych osłon, filtrów i odpowiedni dobór lamp oraz uporządkowanie, a także znormalizowanie źródeł światła.